Theo thống kê từ Bộ Công Thương ngành sản xuất linh kiện điện tử tại Việt Nam, trong 6 tháng đầu năm 2022 tăng 16.4% so với cùng kỳ năm ngoái. Mặc dù gặp nhiều khó khăn do covid nhưng kim ngạch xuất khẩu máy tính và linh kiện điện tử trong tháng 5/2022 ước đạt trên 4,85 tỷ USD, tăng 8,64% so với tháng trước và tăng 25,18% so cùng kỳ năm 2021.
1. Tăng trưởng khá bất chấp Covid-19
Theo Bộ Công Thương trong năm 2021 các doanh nghiệp gặp rất nhiều khó khăn trong việc nhập khẩu linh phụ kiện từ Trung Quốc bởi dịch Covid-19.
Sau đại dịch Covid 19 nhờ có sự cân đối hợp lý trong hoạt động sản xuất kinh doanh của các doanh nghiệp, địa phương trên cả nước đã thích ứng an toàn, linh hoạt, kiểm soát hiệu quả cho nên ngành điện tử vẫn tăng trưởng khá cả về chỉ số sản xuất công nghiệp lẫn kim ngạch xuất khẩu.
Trong năm 2022 chỉ số sản xuất công nghiệp của ngành sản xuất sản phẩm điện tử, máy vi tính và sản phẩm quang học tính chung tăng 25,18% so với cùng kỳ năm trước.
Kim ngạch xuất khẩu nhóm hàng công nghiệp chế biến tiếp tục đóng góp quan trọng vào tốc độ tăng trưởng chung của hoạt động xuất khẩu với kim ngạch ước đạt 243 tỷ USD, tăng 17,4% so với cùng kỳ năm trước và chiếm 86% tổng kim ngạch xuất khẩu chung. Các mặt hàng điện thoại các loại và linh kiện tăng 10,7%; máy vi tính, sản phẩm điện tử và linh kiện tăng 13,3%; máy ảnh, máy quay phim và linh kiện tăng 38,9%.
Trong tháng 5/2022 xuất khẩu máy tính và linh kiện điện tử của các doanh nghiệp FDI đạt trên 4,79 tỷ USD, tăng 9,06% so với tháng trước và tăng 26,46% so với tháng 5/2021 và chiếm trên 98,77% tổng kim ngạch xuất khẩu máy tính và linh kiện điện tử của nước ta.
Lũy kế 5 tháng đầu năm 2022, kim ngạch xuất khẩu máy tính và linh kiện điện tử của khối doanh nghiệp FDI đạt trên 22,13 tỷ USD, tăng 14,42% so với cùng kỳ năm trước và chiếm 98,33% tổng kim ngạch xuất khẩu mặt hàng này của cả nước.
Nguồn: Tính toán từ số liệu của Tổng cục Hải quan
Nguồn: Tính toán từ số liệu của Tổng cục Hải quan
Thị trường xuất khẩu máy tính và linh kiện điện tử của Việt Nam tính đến tháng 5/2022:
+ Xuất khẩu điện thoại thông minh và linh kiện đạt 22.5 tỷ USD tăng 14,13 % so với năm 2021.
+ Xuất khẩu điện thoại thông minh và linh kiện sang thị trường Trung Quốc đạt 4,68 tỷ USD giảm 1,98%.
+ Xuất khẩu điện thoại thông minh và linh kiện sang thị trường Mỹ đạt trị giá 5,77 tỷ USD tăng 18,7%.
+ Xuất khẩu điện thoại thông minh và linh kiện sang EU ( 27 nước ) đạt 2,8 tỷ USD tăng 3,36% so với năm trước.
Trong tháng 5/2022, Hoa Kỳ là thị trường đứng đầu với kim ngạch xuất khẩu đạt 1,3 tỷ USD, tăng 9,98% so với tháng trước và tăng 37,21% so với cùng kỳ năm 2021. Trung Quốc là thị trường đứng thứ hai với kim ngạch xuất khẩu đạt trên 867,22 triệu USD, tăng 3,9% so với tháng trước và tăng 37,21% so với cùng kỳ năm 2021. Thị trường EU đạt 546,2 triệu USD, giảm 8,87% so với tháng trước và tăng 15,59% so với cùng kỳ năm 2021…
Tính đến hết 5 tháng đầu năm 2022 kim ngạch các thị trường chính xuất khẩu mặt hàng này gồm: Trung Quốc, Hoa Kỳ, EU, Hồng Kông, Hàn Quốc, Asean. Xuất khẩu sang 6 thị trường đứng đầu đã chiếm trên 83,41% tổng kim ngạch xuất khẩu mặt hàng này của cả nước.
Theo như Bộ Công Thương nhìn nhận, trong toàn cảnh dịch Covid-19 đang có diễn biến phức tạp, hoạt động giải trí sản xuất, kinh doanh thương mại ngành điện tử nhìn chung duy trì được vận tốc không thay đổi và đạt mức tăng trưởng khá trong quá trình vừa qua. Đặc biệt quan trọng là những loại sản phẩm điện – điện tử tiêu dùng như tivi, máy giặt, điều hòa, tủ lạnh, điện thoại di động.
2. Hình thành mạng lưới doanh nghiệp nội địa tiềm năng
Việt Nam nằm trong số những nước có khẩu điện tử lớn thứ 12 quốc tế và thứ 3 trong khối ASEAN, nhưng có đến khoảng chừng 95 % giá trị thuộc khối doanh nghiệp có vốn góp vốn đầu tư quốc tế ( FDI ).
Mặc dù được đánh giá là ngành công nghiệp mũi nhọn và đạt được một số thành tựu trong thu hút đầu tư trực tiếp nước ngoài, đóng vai trò lớn trong xuất khẩu, nhưng thực tế, nhóm hàng điện tử, máy tính và linh kiện của Việt Nam vẫn đang dừng ở giai đoạn đầu trong chuỗi sản xuất sản phẩm điện tử và phụ thuộc phần lớn vào các doanh nghiệp có vốn đầu tư trực tiếp nước ngoài.
Các tập đoàn lớn đa quốc gia đóng vai trò chủ yếu, đặc biệt quan trọng là những tập đoàn lớn của Hàn Quốc, Nhật Bản,… thuộc những ngành nghề dịch vụ mẫu sản phẩm sau cuối và sản xuất linh kiện điện tử.
Sản phẩm của doanh nghiệp Việt Nam chưa hướng mạnh vào chế biến sâu, chưa phát triển sản phẩm xuất khẩu có hàm lượng công nghệ và chất xám cao, tỷ trọng sản phẩm chế biến, chế tạo có giá trị gia tăng cao còn thấp.
Các loại sản phẩm điện tử trên thị trường nước ta hiện nay đa phần là hàng nhập khẩu nguyên chiếc hoặc lắp ráp trong nước bằng phần lớn những linh kiện nhập khẩu.
Mỗi năm, nước ta nhập khẩu khoảng gần 50 tỷ USD những loại sản phẩm linh kiện điện tử, trong khi năng lực tham gia chuỗi giá trị toàn thế giới của những doanh nghiệp trong ngành điện tử trong nước còn rất hạn chế.
Chính vì thế, tăng trưởng ngành công nghiệp điện tử cần tạo bước nâng tầm để tăng trưởng. Các doanh nghiệp trong nước cần tham gia nhiều hơn nữa trong chuỗi giá trị toàn thế giới, thiết lập được hệ sinh thái công nghiệp tương hỗ và đủ sức bắt tay với tập đoàn lớn công nghệ tiên tiến quốc tế lớn.
Sau khi dịch bệnh được khống chế, các doanh nghiệp tận dụng làn sóng góp vốn đầu tư của những doanh nghiệp FDI trong ngành công nghệ tiên tiến vào nước ta tăng mạnh. Vốn đầu tư trực tiếp nước ngoài (FDI) vào Việt Nam ước tính đạt 4,42 tỷ USD, tăng 7,8% so với cùng kỳ năm trước.
Việc tăng vốn của những nhà đầu tư quốc tế để lan rộng ra sản xuất tại nước ta đồng nghĩa tương quan với việc nới rộng tăng trưởng xuất khẩu của ngành điện tử trong những năm tới. Theo đó, sẽ góp thêm phần thôi thúc tăng trưởng ngành công nghiệp điện tử và lôi cuốn thêm những nhà đầu tư mới trong năm 2022.
Để giữ thế chủ động tăng trưởng nhanh, vững chắc cho ngành công nghiệp điện tử, Cục Công nghiệp cho rằng, cần thanh tra rà soát, hoàn thành xong chủ trương pháp lý. Đặc biệt quan trọng là pháp luật đơn cử về hàng hóa điện tử có nguồn gốc Nước Ta, nhằm mục đích tạo điều kiện kèm theo để những tên thương hiệu điện tử trong nước tạo được niềm tin với người tiêu dùng, hướng tới những giải pháp nhằm mục đích lan rộng ra thị trường trong nước và xuất khẩu
Bên cạnh đó, cần tập trung chuyên sâu thôi thúc tăng trưởng thị trường nước ngoài, tận dụng tốt thời cơ do những Hiệp định thương mại tự do mang lại, triển khai hiệu suất cao phòng vệ thương mại và ứng phó một cách chủ động, có hiệu suất cao với những xu thế bảo lãnh và hàng rào kỹ thuật ở những thị trường trên quốc tế.
3. Xu hướng chuyển dịch chuỗi cung ứng
Do tác động của đại dịch COVID-19, xung đột giữa Nga – Ukraine và chính sách Zero-COVID của Trung Quốc đã khiến giá nhiên, nguyên liệu tăng phi mã.
Chuỗi cung ứng sản xuất linh kiện bị gián đoạn, ảnh hưởng nghiêm trọng tới ngành công nghiệp hỗ trợ Việt Nam, nhất là ngành công nghiệp sản xuất linh kiện điện tử.
Thiếu vật liệu sản xuất, các doanh nghiệp điện tử Việt Nam đã phải cắt giảm sản lượng, riêng trong tháng 5/2022 đã giảm 20%. Bên cạnh đó, các doanh nghiệp cũng gặp phải tình trạng thiếu lao động có tay nghề, lao động có trình độ cao.
Tuy nhiên, ngành sản xuất linh kiện điện tử Việt Nam vẫn có một số lợi thế nhất định, đơn cử như việc được hưởng lợi từ xu hướng chuyển dịch chuỗi cung ứng. Các hãng lớn của thế giới đã và đang dịch chuyển nhà máy, chuỗi sản xuất từ Trung Quốc sang các nước xung quanh.
Trong đó, các nhà sản xuất trong chuỗi cung ứng toàn cầu của những hãng lớn đang dần tập trung vào Việt Nam: Apple đã chuyển 11 nhà máy của các doanh nghiệp Đài Loan (Trung Quốc) trong chuỗi cung ứng của hãng này sang Việt Nam; nhiều hãng khác như Foxconn, Luxshare, Pegatron, Wistron cũng mở rộng cơ sở sản xuất sẵn có tại Việt Nam…
Đối với doanh nghiệp lớn như Samsung, quyết định phát triển mạnh hơn tại Việt Nam đã khá rõ ràng khi xây dựng trung tâm nghiên cứu và phát triển lớn nhất của Tập đoàn tại khu vực Đông Nam Á trị giá 220 triệu USD tại Hà Nội. Samsung cũng đang có kế hoạch tiếp tục mở rộng nhà máy tại Bắc Ninh, Thái Nguyên.
Đầu năm nay, Đồng Nai đã cấp giấy phép đầu tư cho 2 dự án 100 triệu USD của nhà cung cấp linh kiện cho Samsung là công ty Hansol Electronics Việt Nam (Hàn Quốc).
Để nắm được cơ hội trên, Phó Chủ tịch VASI kiến nghị Chính phủ có những chính sách chọn lọc quy mô lớn để thu hút các “ông lớn” nước ngoài về Việt Nam. Tuy nhiên, các chính sách này phải kèm theo điều kiện sản xuất “sạch”, bảo vệ môi trường và không xả thải ra môi trường.
Bên cạnh đó Phó Chủ tịch VASI đã kiến nghị một số vấn đề như: nên có thêm các chính sách hỗ trợ nâng cao chất lượng lao động; các cơ quan chức năng cần tạo thuận lợi hơn cho doanh nghiệp tiếp cận với các chính sách hỗ trợ tín dụng của Chính phủ.
Nguồn: Sưu tầm